مذهبي تروریزم له ایمان، عقیدې، وفا او تعهد څخه سرچينه اخلي .مذهبي تروریزم د ملي ګرایي تروریزم او ایډیالوژیکتروریزم سره ځکه فرق لري چي د مذهبي تروریزم منشاء غیرانساني سرچينه لري نو ځکه ئې اهداف هم د نورو تروریزمونوڅخه فرق لري. مذهبي تروریستان له هیئته مؤسسانو څخهخالي وي او اهداف ئې هم مخکي له مخکي څخه معلوم یاټاکل سوي وي. د بېلګي په ډول (تاګان) یوه تروريستي ډله وهچي په عامیانه اصطلاح کي پایلوچ یا اوباش ورته وايه، د دېډلي ریښه د هند د شمالي او مرکزي سيمو څخه ده. دوی بهخلک په خفه وژل، او ویل به ئې چي په دې کار سره خدای یاددوی بګوان خوشحالیږي. زیلوتان -چي د مېلاد په اوله پیړۍکي ئې په منځني ختیځ کي د فلسطین په منطقه کي ژوند ثبتسوی دئ- اولینه ډله ده چي سازمان یافته ترهګریز فعالیتونه بهئې کول. دوى به خلک په یو ډول خنجرونو وهل او بیا بهپټېدل. د دوى غورځنګ د یوه یهودي په مشرۍ چي(ګالیلیان) نومېدى، فعالیت کاوه.  

دوی ولی خلك وژل؟ یعني مذهبي ایډیالوژی ئې څه وه؟

زیلوتانو عقیده درلوده چي د مځکي پر مخ دوى اخري انساناندي او نور نو قیامت کېږي.

دوى معتقد ول چي د خدای ج حکومت یوازی پر یهودو بانديښه ښکاري او مځکه باید د روم د حکومت په څېر له بې دینهخلکو څخه پاکه سي نو ځکه دوى خپل فعالیت د لومړي ځللپاره د (اوریشلم) څخه شروع کړ او په تدریج سره ئې و نورومنطقو ته هم خپل جنګ وغځاوه. کله چي به په (اوریشلم) کيپه کوم مذهبي تجمع کي خلك سره را ټول سول، دوى به په پټهخپل خنجرونه چي (sicarius) نومېدل له جېبونو راکښل، خلکبه يې په ووهل او بیا به وتښتېدل.  

علي اسيری په خپل کتاب (Combating Terrorism یا لهتروریزم سره مبارزه) کي لیکلي :«په هغه اندازه عمر چي دسماوي او ځمکني دینونه کېږي په هغه اندازه تروریزم همپخوانۍ پدېده ده. نوموړى هم د (زیلوتي) تروریستانو څخهبحث کوي او د هغوى وسله ئې )سيکاري( بللې ده ».  

د یوې بلي بېلګي په توګه، په امریکا کي مسيحي مذهبهتروریستان چي د جنین د سقط مخالفه ډله ده، د سقطۍ پرضد مبارزه کوي او وايي چي ګویا جنین باید په لوی لاسسقط نه سي. ارقام ښئي چي د ۱۹۸۰ په لسيزه کي دامریکا په متحده ایالاتونو کي پر هغه کلینکونو باندي چي دجنېن سقط پکښي کېدئ، ۳۹ واري حملې سوي دي. همدا رازد ۱۹۹۳ څخه تر ۱۹۹۸ پوري د جنین د سقط مخالفي ډلياووه کسان وژلي چي په مربوط کلینیکونو کي ئې کار کاوه.همدا راز د حیواناتو څخه د حمایت او ازادۍ ګروپ یا (ALF)Animal liberation front په امریکا کي له ۱۹۹۶ څخه بیا تراوسه پوري ۶۰۰ واره مجرمانه حملې کړي دي چي ۴۳ میلیونهامریکايي ډالره خساره او تاوان ئې رسولي دئ. دوى په دېعقیده دي چي عیسی عليه السلام بیرته راځي لکه څنګه چيمسلمانان هم په دې عقیده دي. یا مثلا په هندوستان کيبعضي سيک مذهبه تروریستي ډلي دي چي د هندوانو دحکومت کولو څخه ئې ښه نه راځي او دوى په هند کي د یوه(سيکي) حکومت طرفداري کوي او کله ناکله ئې کوښښ کړىدئ چي (هندوُ) مشران ترور کړي.

(توماس آر موکایتس) په خپل (کتاب) کي بعضي مذهبي اوعقیدوي تروریستانو ته اشاره کړې ده نوموړى وايي بعضيعیسوي ډلي، مسلمانان، یهود، هندوان او بودایان سته چي پهنړۍ کي تروریزم ته لمن وهي او په دغه طریقه خپل هدفونو تهځان رسوي، نوموړي د بېلګي په ډول د (Aum Supremstruth) د تروریستي ډلي نوم یاد کړی دئ. د دغه ډلي بنسټ پهجاپان کي په کال ۱۹۸۴کي ایښودل سوى دئ چي وروستهئې خپل نوم ته تغیر ورکړ او د ذکر سوي نوم پر ځاى بانديئې د (Aleph) نوم کښیښود. دوی په ۱۹۹۵ کال کي دجاپان په یوه زیرزمیني یا (subway) کي سارین ګاز خوشيکړ، ۱۲ تنه مړه سول او تر (۱۰۰۰( زرو پوري کسان پکښيزخميان یا مسموم سول. همدا راز ښاغلى (توماس) دیوګاندا دیوې بلي مذهبي تروریستي ډلي(Lord’s Resistance Army)  نوم یادوي چي په مذهبي تروریزم کي لاس لري. 

 

 

 

 

نجیب الله علیزی 

د جواهر لال نهروپوهنتون 

د نړۍوالو اړیکو د ماسټرۍ 

د لومړي کال محصل