د مېرمن کلتوري ټولنیز بهیر شپږویشتمه اوونیزه غونډه
بس لکه د چا چې چاته زړه ورځي
داسې مې ستا حسن ته لیمه ورځي
خدایږو چې په تور ټکي خبر نه دي
چیرته چې وي توره پښتانه ورځي
غوټۍ پکتیاواله
د مېرمن کلتوري ـ ټولنیز بهیر شپږویشتمه غونډه د ۱۳۸۷ کال د لیندۍ په نهمه د تېر په څېر د ماسپښین په یوه نیمه د استقلال لېسې په تالار کې د ګڼو ښځو په ګډون جوړه شوه.
دغه غونډه چې انجینیرې راضیې نعیمي چلوله په سر کې د بهیر په کاري اړخ لنډې خبرې وشوې او د بهیر د لا پیاوړتیا لپاره د خویندو د هڅو غوښتنه وشوه وویل شول چې ښځې دې خپله ټوله پاملرنه یوازې ادبیاتو ته هم نه اړوي بلکې دوی ته ښایي چې ورځپاڼو او مجلو ته په سیاسي او ټولنیزو مسایلو مقالې ولیکي او په دې توګه د افغانستان په سیاسي او ټولنیز ژوند کې هم رغنده ونډه واخلي.
د غونډې په دوهمه برخه کې د ژباړې په اصولو لنډې خبرې وشوي او یوه ادبي ټوټه چې طوبا ندا پښتو کړې وه کره کتنې ته وړاندې شوه.
لمر او شمع
يوه ورځ کله چې لمر آسمان ته وخته نو د يوې زړې حجرې د پنجرې تر شا يې يوې سوې شمعې ته پام شو، چې د خپل ژوند وروستۍ شېبې يې تېرولې .
لمر مسکی شو او شمعې ته يې وويل : تېره شپه د چا د ژوند ډېوه وې او تر چا دې ځان لوګی کړ ؟
شمعې وويل : مامې ځان ځينې قربان کړ چې هــغه ته بقا ورکــــــړم
پـــه تيرو د تورو شپوکې خپل پتنګ ته رڼا ورکړم
لمر وويل : څه ؟ هغه پتنګ چې زما په راختلو سره يې ته پرېښودې او لاړه ؟
شمعې وويل : يو عاشق د خپل معشوق د خوښۍ لپاره هر ډول سرښندنې ته تيار وي او په مقابل کې يې له هغې څخه د کوم پاداش تمه نه لري ځکه د عاشق خوښي يې د معشوق په خوښۍ کې نغښې وي .
لمر په مسخرو وويل : هى سرښندونکې ميينې ! اوس راته دا ووايه چې که چېرته، ته يوځل بيا ژوندۍ شې نو غواړې چې څه واوسې ؟ شمعې آسمان ته وکتل او وېې ويل :
شمعه: ……..غواړم چې بيا هم شمعه و اوسم . لمر په تعجب سره وويل : شمع؟؟
شمعې وويل : هو شمع، غواړم بيا هم شمع شم او د خپل پتنګ تيارۀ شپه رڼا رڼا کړم .
لمر په غصه شو او ويې ويل : ولې نغواړې چې زما په شان شې او کلونه کلونه ژوند وکړې، نه دا چې په يوه شپه کې نېست او نابوده شې !
شمعه مسکۍ شوه او ويې ويل : زه تېره شپه د مينې هغه اوج ته ورسېدم چې ته دې په خپل ټول ژوند کې ورته نه يې رسېدلی، زه مې دا يوه شپه ستا په دومره لويۍ او عظمت نه ورکوم .
لمر وويل : تاته چې تېره شپه دومره ښه وه نو بيا ولې داسې ژاړې ؟
شمعې په لمدو سترګو ځواب ورکړ: زه خپل ځان ته نه ژاړم ، زه دې ته ژاړم چې سبا شپه به زما پتنګ ډيوه نه لري او د شپو په تيروکې به يواځې وي . شمعې دا وويل او همداسې په ژړا، ژړا د عدم په غېږه کې پرېووته .
ژباړل شوې ادبي ټوټه د بهیر والو ډېره خوښه شوه او په مختلفو خواوو یې خبرې وشوې.لینا شریفي وویل د ادبي ټوټې نثر روان او ډیر په زړه پورې و، راحلې نوري وویل په ژباړه کې د ژباړې اصول مراعات شوي و زرغونې رحمتي وویل چې دغه ټوټه ژباړې ته هډو ورته نده ، داسې ښکاري چې له بیخه پښتو لیکل شوې وي، د بلې ژبې اغېز پرې نشته، نظیفې نیازۍ وویل دغه ادبي ټوټه مې ډیره خوښه شوه جملې یې لنډې او روانې دي.فرشتې مرسل وویل دغه ادبي ټوټه د موضوع له لحاظه هم ډیره په زړه پورې وه ، ټولې خویندې چې په بهرنیو ژبو پوهیږي باید پښتو ته له نورو ژبو ژباړې وکړي او زموږ د خوږې ژبې په بډاینه کې برخه واخلي.ډاکترې رابعې غرشین وویل باید لومړی په نورو ژبو کې په زړه پورې اثار په ګوته شي او بیا پښتو ته را وژباړل شي .وروسته طوبا ندا خبرې وکړې او د خویندو د نظرونو ستاینه یې وکړه.
په ادبي ټوټه کې ځینې ځای سیمه ییزه لهجه کارول شوې وه چې له پښتو ګرامر سره په ټکر کې وه او د کره کتنې پر مهال اصلاح شوه، وویل شول چې په لیکنو کې د سیمه ییزو اصطلاحاتو او ویییو راوړل ښه کار دی او ژبه غني کوي خو دغه کار باید د پښتو ګرامر په پام کې نیولو سره وشي.
د غونډې درییمه برخه مشاعرې ته ځانګړې شوې وه چې پکې ټول د یوې پکتیا مېشتې شاعرې شعرونه ولوستل شول دغه رازد دغې شاعرې له خوالیکل شوې یو شمیر په زړه پورې نوې لنډۍد غونډې ګډونوالو ته ولوستل شوې .ددغې با استعداده شاعرې شعرونه او لنډۍ د د مېرمن کلتوري ټولنیز بهیردغړو د زیاتې توجه وړ وګرځیدل او ددغې ځوانې شاعرې استعداد وستایل شو.
د یادولو ده چې پدې غونډه کې پرېکړه وشوه چې راتلونکې شنبه د لوی اختر د رارسېدو په مناسبت بهیر غونډه نه لري.او له لوی اختر وروسته به د مېرمن کلتوري ټولنیز بهیراوونیزې غونډې له پلان سره سمې هره ورځ د ماسپښین په یوه بجه او ۳۰ دقیقو د استقلال لېسې په تالار کې جوړیږي. د راتلونکې غونډې چلوونکې سوله نیازۍ او منشي یې نظیفه نیازۍ وټاکل شوې.
د مېرمن کلتوري ټولنیز بهیر شپږویشتمه غونډه د بهیر د لا بریاوو په هیله د مازدیګر په څلورو بجو پای ته ورسېده. له غونډې وروسته د مېرمن کلتوري ـ ټولنیز بهیرغړې د مازدیګرنۍ خوړلو ته را وبلل شوې.