تبادل آتش بین نیروهای امریکایی و پاکستانی، سناریوها و دیدگاهها

در این اواخر، مرز تنشها بین نیروهای امریکایی و پاکستانی ظاهراً داخل ابعاد جدیدی گردیده است. پس از آغاز حملههای نیروهای امریکایی بر اهدافی در داخل خاک پاکستان، نیروهای ارتش پاکستان در برابر آن، نقش نظاره گری بیش نداشتند، اما در طی چند روز اخیر، به دنبال واکنش تند و جدی مقامهای پاکستانی از جمله، جنرال اشفاق کیانی لوی درستیز این کشور، تغییرات چشمگیری در این روند دیده می شود. نیروهای ارتش پاکستان اکنون با سلاح های دست داشته شان، به حمله های قوای امریکایی به واکنش بالمثل می شوند. چنانکه روز گذشته به گفتۀ مقامهای پاكستاني، سربازان اين كشور در منطقۀ مرزي ناآرام اين كشور با افغانستان، به هليكوپترهاي تجسسي امریکا كه قوای زميني افغان و امریکايي را همراهي و محافظت مي‌كردند، تیراندازی كردند كه همين باعث ايجاد يك درگيري زميني پنج دقيقه‌يي ميان قوای دو كشوري شد كه در “جنگ عليه تروريزم” هم پيمان يكديگر هستند.

این در حالی است که آصفعلي زرداري، رييس‌جمهور جديد پاكستان در تلاش براي كم اهميت جلوه دادن اين حادثه كه نخستين تبادل آتش جدي ميان قوای پاكستان و امریکا بود و اردوی امریکا نيز آنرا تأیید كرد، اعلام داشت كه به هليكوپترهاي خارجي تنها چند “مرمی” فیر شده كه آن هم از افغانستان صورت گرفته است.

در واقع، اين تبادل آتش پنج دقيقه‌يي كه مي‌توانست خيلي راحت به يك درگيري بزرگ‌تر تبديل شود، مي‌تواند به آتش تنش‌های روابط امریکا و پاكستان در زماني دامن بزند كه واشنگتن در حال افزايش عمليات فرامرزي در منطقه‌یي است كه به عنوان مخفيگاه طالبان و القاعده شناخته شده است.

اين رويارويي همچنين درست در زمان ديدار زرداري با كاندوليزا رايس، وزير امور خارجۀ امریکا در حاشيۀ شصت و سومين نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد روي داد.

به گفتۀ جنرال كوين والاس، سخنگوي اردوی امریکا در بگرام، دو هليكوپتر تجسسي OH-58 اردوی امریکا مشهور به كيوواس، در حال گشت زني عادي در ولایت خوست واقع در شرق افغانستان بودند كه ناگهان از سوي يك پوستۀ تلاشی مرزي در پاكستان به سوی آنها تیراندازی صورت گرفت.

تورن جنرال اطهر عباس، يك سخنگوي اردوی پاكستان اعلام كرد كه قوماندانان زميني اين كشور ورود نيروهاي بين‌المللي را به داخل پاكستان تحمل كرده‌اند؛ زيرا مرز كوهستاني ميان اين دو كشور آسيايي به درستي تعريف نشده است.

اطهر عباس گفت: اما اکنون مرزهاي ما مشخص است؛ اگر بار ديگر چنين اتفاقي بيافتد و ما آن را رديابي كنيم و هيچ ابهامي وجود نداشته باشد، ما به سوي آنها تیراندازی خواهيم كرد.

به گفتۀ تحليلگران، ادامۀ اين گونه حملهها و رويارويي ميان قوای دو كشوري كه متعهد شده‌اند با يكديگر عليه تروريزم بجنگند، مي‌تواند باعث نفرت مردم پاكستان از اتحاد خود با واشنگتن شود. در آن صورت اسلام‌گرايان و ناسيوناليست‌هاي جناح راست پاكستان تقويت مي‌شوند و اين بدان معناست كه نوازشريف، رهبر حزب مسليم ليگ شاخۀ نواز به جمع كساني كه خواهان قطع روابط با امریکا هستند، خواهد پيوست.

سوء تفاهمي تأسف برانگيز:

به دنبال این تنش ها اخير بين دو ارتش امريکا و پاکستان در مرزهاي افغانستان پاکستان،‌ مايکل مولن لوی درستیز امريکا، خواستار کاهش تنش بين امريکا و پاکستان و ايجاد فضايي آرام در اين ارتباط شد.  
مولن که پس از تیراندازی نیروهای پاکستانی به سوی هلیکوپترهای امریکایی سخن می گفت، ابراز داشت، رهبران سياسي پاکستان ماهيت اين مشکل را درک مي کنند و خواستار عبور از اين مرحله هستند. جنرال دیگری امریکایی ديويد پترایوس که قرار است ماه آينده قوماندانی نيروهاي امريکايي را در جنوب شرق آسيا و شرق ميانه به عهده گيرد نیز روز پنجشنبه گفت، قوای اسلامگرا به باور وی، تهديدي براي موجوديت پاکستان هستند.  
جنرال پترایوس طی این مصاحبه نیز جهت مبارزه با نیروهای طالبان و شبکه القاعده، خواهان گسترش هر چه بیشتر همکاری بین نیروهای پاکستانی و امریکایی شد و همچنان خاطر نشان کرد، پاکستان با تهديدي روبرو است که با قاطعيت مي توان گفت يک تهديد موجوديتي است. پترایوس در حالی که، اين دشمن مشترک را سنديکايي می خواند که اعضاي القاعده و طالبان را به اشکال مختلف جنبش هاي تندرو اسلامگرا، چیزی خطر جدی برای منافع امریکا در منطقه است، متحد مي کند.  
این در حالی است که يک سخنگوي دیگر وزارت دفاع امريکا، تيراندازي نظاميان پاکستاني به طرف يک هلیکوپتر حامل نيروهاي تحت قوماندانی ناتو را سوء تفاهمي تأسف برانگيز می خواند؛ قابل یادآوری است، این سناریو جدید بعد از آن شکل می گیرد که چهار شنبۀ گذشته، رابرت گیتس با قاطعیت تمام از یورش نیروهای مستقر امریکایی به خاک پاکستان دفاع کرد و آنرا یک عملکرد به جای خواند.  
دو روش و یک جبهه:

از سوی دیگر، شبکۀ تلويزيوني الجزيره، در گزارشي به بررسي تبادل آتش بين سربازان پاکستاني و امریکايي در مرزهاي افغانستان پرداخت.  
عمار عجول گزارشگر الجزيره در این زمینه میگوید، ریيس جمهور پاکستان در سخنراني خود در مجمع عمومي سازمان ملل تأکيد کرد که مشارکت اين کشور در جنگ با تروريزم به معناي آن نيست که اسلامآباد به طیارههاي امریکايي اجازه دهد وارد حريم هوايي پاکستان شود. به باور عجول، در این اواخر، اختلافها بین واشنگتن و اسلامآباد بیشتر شده است. اختلاف امریکا و پاکستان در واقع نشان دهندۀ دو روش مختلف در مبارزه با تروريزم است. امریکايیان اکنون در شرايطي قرار گرفته اند که پيشبيني نميکردند، شاهد گسترش فعاليت گروههاي مسلح در مرزهاي افغانستان و پاکستان باشند. از سوي ديگر حملههای قوای امریکايي در خاک پاکستان که باعث قرباني شدن غيرنظاميان شده، اسلامآباد را در تنگناي جدي قرار داده است.

مردم بیشتر متنفر می شوند:

در همین حال، تحلیلگر پاکستانی عبدالقادر” از موسسۀ  Friedrich-Ebert ” در گفتگو با یک روزنامۀ اتریشی اظهار داشت: پس از انفجار چند روز گذشته در هوتل ماریوت پاکستان و حملههای اخیر واشنگتن به اهدافی در داخل خاک پاکستان، نفرت و انزجار مردم پاکستان نسبت به امریکا بیش از پیش افزایش یافته است.

وی به این باور است، از سال 2007 ترس و ناآرامی در بین اقشار مختلف مردم پاکستان افزایش یافته است و مخالفت و انزجار مردم پاکستان در برابر امریکا تا کنون اینقدر واضح و آشکار نسبت نمود نداشته است.

این تحلیلگر پاکستانی در قسمت دیگری از این گفتگو به رنج مردم کشورش به واسطۀ جنگ در مناطق مرزی پاکستان با افغانستان که از چندین ماه حالت انتقادی را نسبت به امریکا افزایش داده است اشاره کرده و خاطر نشان کرد: با حادثۀ چند روز گذشته در هوتل ماریوت که حدود 50 کشته بر جای گذاشت، باور مردم به شکست امریکا در این کشور تقویت شده است.

منافع بازیگران مهم است:

از سوی دیگر، طريق خان يکي از جنرالان عاليرتبۀ پاکستان ميگويد، اين کشور ظرف سه ماه کنترول مناطق قبايلي نزديک مرز با افغانستان را بدست خواهد گرفت. بنابراین، به باور برخی کارشناسان مسایل سیاسی، روند جریان یافته در مناطق قبایلی و سناریو جدید در منطقه، بیشتر روی تحقق اهداف و منافع بازیگران منطقهیی و بینالمللی صورت میگیرد، تا داعیۀ هیولایی مبارزه به اصطلاح بر ضد تروریزم و محو خشونت که باز هم هیزم آن مردم بی گناه قبایل خواهند بود