بسم الله الرحمن الرحيم

د هغې موافقې پر بنسټ ، چې د ايران، تاجېکستان او افغانستان د بهرنيو چارو وزيرانو ترمنځ شوې وه ،د لړم په شپږمه او اومه نېټه د هرات په ښار کې د فارسي ژبې د لوی شاعر ابو عبدالله رودکي يو زرو يو سلو پنځوسمه کاليزه د يوه دوه ورځني سيمينار په ترڅ کې ولمانځل شوه . که څه هم د يوه لوی شاعر لمانځنه ، چې په هرقوم او ژبې پورې تړلی وي او په ځانګړې توګه چې وياړونه يې زموږ له دري ژبې سره هم تړاو ولري ډېر پرځای اود ستاينې وړ کار دی ، خو له بده مرغه که هرڅومره نېک کار په بد نيت ترسره شي ، پايلې به يې بدې وي .

د دريو همژبو هېوادونو !؟ له خوا په ګډه د رودکي  لمانځنه ، يا د نوروز لمانځنه او يا د ګډ فارسي تلويزيون جوړول ټولې هغه چارې دي ، چې ايران يې د خپل فرهنګي يرغل او سيمه ييز نيواک په نيت کاروي .افغانستان او تاجېکستان په داسې موقف کې نه دي ،چې وکولی شي په دغو پروګرامونو کې مساوي ونډه او اغېز ولري ، بلکې اړ دي يوازې دايران ډول ته ګډ شي .

غواړم په دې لنډه ليکنه کې د رودکي په سيمينار او هرات کې له يوڅو ټکو او خبرو تاسو خبر کړم . لومړی خو دا چې ، که څه هم د هرات شاوخوا 60 تر 70 په سلو کې اوسېدونکي پښتانه دي ، خود رودکي  په سيمينار کې يوازې له کابل څخه د ګوتو په شمېر يو څو تنو پښتنو ګډون درلود ، چې درې په کې چارواکي او درې تنه په کې ليکوالان او فرهنګيان وو . د سيمينار پر فضا باندې د کشورها او ملت های همزبان شعار حاکم و او په ډېر خوند خوند به يې يادونه کېده ، ګواکې افغانستان يوازې همدا يوه ژبه لري . که څه هم د سيمينار په دوسيو کې د افغان پر ځای د افغانستاني کلمات کارول شوي وو او په خبرو کې هم دا کلمات کارول کېدل،  بياهم په لومړۍ ورځ يوڅه دېپلوماسي ساتل کېده . خو په دويمه ورځ ايراني مشربه افغانستانيانو او دانشګاهيانو نورطاقت راونه وړ او تارونه يې وشلول ، محب بارش پاڅېده او د دري ژبې له مظلوميت څخه يې سر وټکاوه . د ده په وينا اوس ظلم تردې کچې رسېدلی چې په تعليمي نصاب کې د ( بازرګان ) کلمه په دې تور چې ايراني ده ، نه پرېښودل کيږي . په ناستو کسانو کې اسير هروي ( چې په جمهوري رياست کې د سيا مک هروي پلار دی ) احساساتي شو او نارې يې کړې ، چې : چرا خودما ايراني نباشيم؟ مانا دا چې نور نو دا افغانستانيان پر افغانستاني هم قناعت نه لري او په جار نارې وهي ، چې موږ ايرانيان يو . ښاغلی بارش او هروي په دې خبره ډېر ښه پوهېدل ، چې په داسې يوه غونډه کې چې هلته د ايران سفير او قونسل ناست وي ، دا ډول څرګندونې د ايران په دربار کې څومره مادي ارزښت او پاداش  لري .په هرات کې دايران قونسل ، چې د خپلو تالي څټو احساسات وليدل فکر يې وکړ ، چې دی په ايران او يا هم د ايران په کومه مستعمره کې ناست دی . په ټول سيمينار کې دوې مقالې په پښتو ژبه وې ، لومړۍ مقاله اوله ورځ ولوستل شوه او چا څه نيوکه نه درلوده، خو په دويمه ورځ چې کله دويمه مقاله ولوستل شوه،  ښاغلي قونسل په ډېرې سپين سترګۍ وويل، چې دا مقاله بايد په فارسي ليکل شوې وای ، ځکه چې سيمينار خو د فارسي ژبې د شاعر په اړه دی او بل دا چې  کله تاسې څوک سټېج ته راغواړیء او ورسره د پوهيالي او پوهندوی القاب استعمالویء، په دې خبرو خو موږ نه پوهېږو د هغو پرځای تاسې بايد دهغو معادل لکه دانشيار او داسې نور وکارویء . که څه هم ښاغلي حليم تنوير يې په ځواب کې وويل ، چې:« کله موږ ايران ته درځو هڅه کوو ستاسو له اصطلاحاتو سره ځانونه اشنا کړو او له چانه ، نه غواړو چې هغه راته وژباړی ، نو ښه به دا وي چې تاسې هم دا کار وکړیء.» خومهمه دا ده ،چې اوس خبره دې ځای ته رسېدلې چې د ايران قونسل  ټول دېپلوماتيک اداب تر پښو لاندې کوي او په څرګنده خلک دپښتو له ليکلو او ويلو څخه نهي کوي. احمدي نژاد له طالبانو سره د خبرو په اړه د نهي حکم کوي او قونسل يې د پښتو پر ليکنه .

دوی ملامت نه دي ، ملامت زموږ بې کفايته او غلام صفته چارواکي دي چې هغوی ته يې د امرو نهي اجازه ورکړې ده او د هرات واکمني يې په ډاګه ايرانيانو ته ورسپارلې ده . د هرات پوهنتون د تواميت تر چتر لاندې د ايران د شاهد پوهنتون ( د شاهد پوهنتون د ايراني نشنلېزم مهم مرکز ګڼل کيږي) له خواپه نېغه توګه اداره کيږي او خلک د پوهنتون د اصطلاح پرکارولو له کاره ګوښه کيږی . د هرات تر ټولو مهم هوټلونه لکه پنج ستاره او د تجارتي خونو هوټل دايرانيانو په لاس کې دي او حتی خدمه يې ايرانۍ نجونې دي . پنج ستاره هغه هوټل دی ،چې هلته د اېکو نړيوال سيمينار جوړ شوی و او لوړپوړي دولتي چارواکي ټول همدلته دېره کيږي ، اوايران کولی شي له همدغه هوټل څخه اعظمي استخباراتي ګټه پورته کړي .

زموږ پخواني واکمنان په رښتيا چې ډېر باتدبيره خلک وو، د سرحدي ولايتونو په اړه د دوی د ژورې ستراتيژۍ برکت دی، چې زموږ ګاونډيان په دا دريولسيزو کې ونه توانېدل زموږ واحد ملت تجزيه کړي ، خو که چېرې زموږ اوسني واکمنان دخپلو سرحدي ولايتونو په اړه همداسې بې غورۍ ته دوام ورکړي نو لرې نه ده چې د هېواد تجزيه په خپلو سترګو ووينو .

هرات ته د انوري په څېر واليانو استول په لوی لاس ايران ته د دغه مهم او تاريخي ولايت د ورسپارلو په مانا ده .انوري په هرات کې يوازې د تشيع او ايران په خدمت کې دی ، د يوه منظم پلان له مخې هزاره ګانو ته ځمکې او دهرات تذکرې ورکول کيږي ، د هرات پوهنتون ته د سنجول شوي پلان له مخې 50 په سلو کې هزاره وروڼه کاميابيږي او زياتره اقتصادي کاروبار هم دوی ته سپارل کيږي . له انوري څخه يوازې پښتانه نه بلکې تاجېکان هم سرټکوي . د هرات پوهنتون د ستمي شوونيستانو او افغانستانيانو دشيطانۍ پر ځالې بدل شوی . له پنځو کلو وروسته اېله سږکال د پښتو ځانګې د جوړولو په اړه د حامد کرزي فرمان په ډېرو ستونزو تطبيق شو. حامد کرزي په يوه واحدفرمان کې په ننګرهار او کندهار کې د دري څانګو او هرات کې د پښتو څانګې د جوړېدو امر ورکړی و، په ننګرهار او کندهار کې دري څانګو  فارغين ورکړل ، خو په هرات کې يې له ډېر هلو ځلو وروسته سږکال پر فعاليت پيل وکړ او هغه هم داسې کسان ورته معرفي شول، چې په کانکور کې بې نتيجې پاتې وو . د پوهنتون علمي مرستيال ناصر رهياب ، داود منير اودصالحي په نامه  يو ايرانی استاد د ايرانيزم اصلي ډنډورچيان او د پښتنو وتلي دښمنان دي. رهياب هغو محصلينو ته چې پښتو څانګه انتخابوي وايي ، چې: تو ديوانه هستي که پشتو را انتخاب ميکنی ،اين زبان چی به درد ميخوره ؟ !

په هرات کې انوري له يوې خوا او جميعت اسلامي له بلې خوا داسې فضا رامنځته کړې ، چې پر پښتنو يې د تنفس شرايط هم تنګ کړي دي ، تردې چې دوی اوس حتی خپل ادبي بنډارونه هم په پټه جوړوي او وايي ، چې د بېلا بېلو کړيو له خوا څوځلې ګواښل شوي دي .

که په هرات کې دايراني يرغل پر وړاندې پروخت ګامونه اوچت نه شي او دغه ولايت ته په ملي روحيه سمبال چارواکي وانه ستول شي، نو ډېر ژر به وګوریء چې د هرات د نيولو په اړه دايران هغه تاريخي خوب، چې مېړنيو هراتيانو لکه وزير يارمحمد خان ، سيدای کرخي او نورو يې د مخنيوي په لار کې ډېرې قربانۍ ورکړي دي ، په ډېرې اسانۍ رښتيا شي .

همداراز د اطلاعاتو او کلتور وزارت له چارواکو څخه غوښتنه کوم ، چې نور د ايران د کلتوري يرغل پر وړاندې بې توپيره پاتې نه شي ، د فارسي ګډ تلويزيون په اړه هغه تړون چې د بهرنيو چارو وزير سپنتا له خپل صلاحيتونو بهر له ايران او تاجکستان سره لاسليک کړی بايد پارلمان ته راجع شي ، ځکه يو خو دا د اطلاعاتو او کلتور وزارت  دنده ده نه د بهرنيو چارو وزارت او بله دا چې هغه تړونونه چې له څو هېوادونو سره لاسليک کيږي بايد د ولسي جرګې تصويب واخلي .

دايران د فرهنګي يرغل په اړه ډېر نور څه  ليکل کېدای شي ، خو سمدستي يوازې د هرات د وروستۍ پېښې پريادونه بسنه کوم ، والسلام.