ازاد بازار

ازاد بازار ېوه داسې تېورې ده چې اقتصاد پوهان ېې دهغه بازار د پاره استعمالوې ،چېرې چې په راکړې ورکړې کې د حکومت کنترول ېا نوې اوېا خو ډېر کم وې او هغه په دې مانا چې په ازاد بازار کې به هېڅ ډول مقررات،سبساېډې ، ېوډول پولې سېستم او دولتې انحصار وجود ونلرې. په ازاد بازار کې دجاېدادونو تبادله دخپلې خوښې پر اساس صورت نېسې او د هغو د بېو اندازه د رانېونکې او پلورونکې په خوښه ټاکله کېږې.د ازاد بازار تعرېف دادې چې:
 پلورونکې او رانېونکې ېو پر بل باندې زور نسې اچولاې او نه د دوې تر مېنځ کوم فزېکې فشار او چل او ول وجود لرې او نه داچې کوم درېم سړې(دولت) د دوې په مېنځ کې مداخله کوې .. ددوې تر مېنځ د راکړې ورکړې ساده معامله صورت نېسې او دواړې خواوې د خپلې ښې طالع په امېد کې دې.چې ودې پروسې ته ازاد رقابت هم واېې. همدا علت دې چې زور د بېو په ټاکلو کې رول نلرې ،بلکه د بېو د ټاکلو اصلې معېار د رانېونکې او پلورونکې تر مېنځ د عرضۍ او تقاضا موضوع ده .ازاد بازار په کلې توګه د کنترول سوې او تنظېم سوې بازار سره هېڅ اړېکه نلرې ،چېرې چې دولت د بېو ،وړلو او راوړلو پر څرنګوالې مستقېم او غېر مستقېم کنترول ولرې ،هلته دا کار د ازاد بازار پر اغېزمنتوب باندې ډېر لږ اثر اچولاې سې .په کوم بازار کې چې د دولت مداخله موجوده وې په هغه مارکېټ کې مختلط اقتصاد حکمفرما وې.په بازار کې د مالونو او خذمتونو بېې د مصرف کوونکو او تولېد کوونکو د تقاضاؤ سره د اړېکو په ټېنګولو کې مرسته کوې .همدا وجه ده چې مصرف کونکې او پانګې اچونکې په مستقېمه توګه دمالونو او خذمتونو د سرچېنو سره په تماس کې وې.په ازاد بازار کې ، دمالونو او خذمتونو بېې دخپلې خوښې د ورځنې خبرو نتېجه ده نه داچې په کنترولې بازار کې د سېاسې فرمان چلول وې . د ازاد رقابت د لارې رقابت کونکې د مالونو او خذمتونو د تر لاسه کولو په خاطر کېداې سې چې بېې کښته راولې اما بېا کېفېتونه لوړځې . ازاد بازار باېد ددې خبرې څخه متاثر نسې چې ېو نفرد مشخصو معلومات خاوند وې او ېا مشخص رقابت کوې .
 حقېقت دادې چې په واقعېت سره په نړې کې ازاد بازار هېڅکله وجود ندې درلودلې اونه به ېې ولرې او هغه پدې خاطرچې مختلفو حکومتونو او انحصار ګرو د قوې په زور او د پولې سېستم په مرسته سره د خپلو ګټو په خاطر لاس وهنه کوې او هم ېې کړې ده. داچې د حکومتونو رول باېد په بازار کې وجود ولرې ېا نه ، پر دې موضوع باندې په نړېواله سطح تودې خبرې روانې دې خو تر اوسه پورې وکومې نتېجې ندې رسېدلې .که چېرې د حکومت رول په بازار کې موجود وې ودې ته مختلط بازار واېې نه ازاد بازار.په اوسنې شراېطو کې د دنېا په ټولو مارکېټونو کې مختلط بازار حکمفرما دې.
 په اوسنې شراېطو کې زموږ په هېواد کې د ازاد بازار د تېورې عملې کول ېو بې مفهومه کار دې ، دا ځکه چې زموږ هېواد سره ددې چې ېو وروسته پاته کرهڼېز هېواد دې چې باېد د کرهڼېزو تولېداتو په اړوند پر خپل ځان متکې هېواد واې ، اما د تاسف ځاې دادې چې ډېر خوراکې توکې د بهر څخه راځې ولې زموږ کروندکر نسې کولاې داړتېا وړ خوراکې توکې په داخل کې تولېد کړې .ددې وروسته والې عمده علت دادې چې دکرهڼې په سکتورکې کرهڼېزې چارې نه مېکانېزه سوې دې او نه اصلاح سوې تخمونه وجود لرې او نه اصلاح سوې حېوانې نسلونه سته .همدارنګه داسې کرېدتې مؤسسه چې کرونګرو ته پر خپل وخت د اړتېا وړ پورونه ورکړې وجود نلرې .ددې سره ېوځاې بې کېفېته کېمېاوې سرې د بهر څخه و داخل ته راځې او په مارکېټونو کې خرڅېږې ، دهغو پرکېفېت او څرنګوالې باندې هېڅ ډول کنترول وجود نلرې .دازاد بازار تر عنوان لاندې چې هر څوک هر څه کوې ، دهغو څخه د پوښتنې مرجع نسته .که چېرې داټول واقعېتونه په ېوه جمله کې رالنډ کړو، نو دا به وواېو چې زموږ هېواد د خارجې توکو ېو مصرفې هېواد دې او زموږ تولېدات نه د کمېت په لحاظ او نه د کېفېت په لحاظ د خارجې توکو سره په مارکېټ کې رقابت کولاې سې .
 زموږ د اقتصاد نور سکتورونه په هېڅ صورت ددې جوګه ندې چې حتې د رقابت خبره پر خوله راوړې او دا ځکه چې زموږ داخلې تولېدات ېا نلرو او کوم چې سته هغ د کېفېت او کمېت په لحاظ د رقابت کولو جوګه ندې . حتې موږ د خپلو ناچېزه تولېداتو د پروسس کولو امکانات هم نلرو ، زموږ اومه مواد بهر ته په ډېره ټېټه بېه ځې او تر پروسس کولو وروسته په جګه بېه پر موږ باندې بېرته خرڅېږې . بل واقعېت دا دې چې زموږ سوداګردخپل کاروبار د پر مخ بېولو د پاره مناسبه او کافې پانګې نلرې اونه زموږ دولتې او خصوصې بانکونه ددې جوګه دې چې و کاروبارېانو ته د اړتېا وړ پورونه ورکړې . همدا بل عمده علت دې چې زموږ کاروبارېان د باندنې پانګه والو په مرسته خپل کاروبار پر مخ بېاېې او په ډېرو مواردو کې حتې د هغو دلالې کوې ، نو همدا علت دې چې زموږ په هېواد کې تر هغه وخته پورې چې موږ پر خپلو تولېداتو باندې متکې نسو او خپلې اړتېاوې د خپلو تولېداتو په ذرېعه پوره نکړو د ازاد بازار د تېورې څخه کار اخېستل کوم مفهوم نلرې .